Chè Shan tuyết là chè gì? Tại sao gọi chè Shan tuyết là quốc bảo Việt Nam?

Chắc hẳn nếu một lần từng nhâm nhi ngụm trà Shan Tuyết (chè Shan tuyết) bạn sẽ khó có thể quên được vị chát đậm nhưng êm, không đắng gắt và đượm vị ngọt hậu của trà. Phải chăng do sinh trưởng hoàn toàn hoang dã trên những vùng miền sơn cước, phơi mình dưới nắng và gió suốt hàng trăm, hàng nghìn năm năm đã tạo nên nét đặc trưng riêng đó.

Là một giống chè quý và hiếm trên thế giới, cùng một giống cây chè nhưng nếu sống ở vùng đất khác nhau với điều kiện khí hậu và môi trường sống khác nhau sẽ đem lại hương và vị chè khác nhau.

Chè Shan tuyết là gì?

Trà Shan Tuyết (hay chè Shan tuyết) là loại trà có búp to màu trắng xám, dưới lá trà có phủ 1 lớp lông tơ mịn, trắng nên người dân gọi là trà tuyết. Trà Tuyết Shan có mùi thơm dịu, nước vàng sánh màu mật ong. Trà được chế biến theo phương pháp thủ công của người dân tộc Mông, Dao.

Cây chè Shan tuyết cổ thụ (ảnh: Hacoocha)

Cây trà là loại cây cổ thụ, mọc cao đến vài mét, khi hái trà phải trèo hẳn lên cây. Có những gốc trà vài người ôm không xuể. Nằm ở khu vực có độ cao, mây mù bao phủ quanh năm, sự chênh lệch về nhiệt độ giữa ngày và đêm lớn cùng với điều kiện khí hậu thổ nhưỡng tạo cho Trà Shan Tuyết có chất lượng tốt. Chè Shan tuyết thông thường được canh tác hoàn toàn tự nhiên không sử dụng bất cứ một hóa chất hay phân bón nên được xem là trà sạch.

Chính môi trường sống hoang dã, không có tác động của con người này lại giúp cho cây trà có tuổi thọ rất cao, từ 100, 200 cho đến vài nghìn năm tuổi.

Chè Shan tuyết khác chè thường như thế nào? Tại sao lại gọi trà Shan tuyết là quốc bảo Việt Nam?

Chè Shan Tuyết là loại cây gỗ lớn, thân cổ thụ có lớp giống như mốc trắng bao phủ toàn thân, cao đến hàng chục mét. Người ta chỉ lấy phần búp và lá non của những cây cổ thụ trà này để làm trà. Búp trà khá lớn, lá trà dày, trên bề mặt có tuyết trắng.

Điểm khác biệt giữa trà Shan Tuyết cổ thụ với trà thường, khiến cho chè Shan tuyết được xem như là quốc bảo của Việt Nam:

– Vùng trồng cây trà Tuyết Shan là có sẵn trong tự nhiên, không phải do con người canh tác.

– Chỉ có ở những vùng núi cao với khí hậu và thổ nhưỡng đặc biệt, trà mới có thể sinh trưởng bình thường và cho chất lượng trà tốt nhất.

– Thời gian thu hoạch của Tuyết Shan cổ thụ trà kéo dài đến 3 tháng, dài hơn rất nhiều so với thời gian 15-20 ngày của trà bình thường. Trà vụ Đông và vụ Xuân cho hương tốt nhất, trà vụ Thu lại cho hương đậm đà nhất.

– Búp trà cuồn chặt và có lớp tuyết trắng, hình dáng búp sau quá trình chế biến cũng có đặc điểm riêng.

– Khi pha trà, không cần tráng một nước đầu tiên như pha trà bình thường vì nguyên liệu làm ra trà có nguồn gốc tự nhiên và không hề sử dụng chất phụ gia trong quá trình sản xuất.

– Hàng nghìn cây chè Shan tuyết cổ thụ đã được công nhận là cây di sản Việt Nam.

Xem ngay: Hơn 1300 cây chè Shan tuyết cổ thụ được công nhận là cây di sản!

Quy trình chế biến chè Shan tuyết vừa thủ công, vừa hiện đại (ảnh: Hacoocha)

Xem ngay: Quy trình chế biến trà Shan tuyết cổ thụ độc quyền của nhà Hacoocha!

Các tên gọi khác của chè Shan tuyết?

Trà Shan Tuyết là tên gọi để chỉ loại trà cổ thụ mọc trên núi cao. “Shan” là giống trà, cũng có nghĩa là “sơn” / núi theo cách giải thích của người bản địa. “Tuyết” là để chỉ những búp trà có lớp lông tơ trắng muốt bao phủ bên ngoài.Người ta còn gọi bằng nhiều cái tên gần giống nhau như:

Trà shan tuyết: tên “chính thức nhất”.

Chè shan tuyết: theo thói quen gọi “chè” của người miền Bắc.

Trà tuyết, chè tuyết: gọi ngắn, nhấn đến những búp trà trắng như tuyết.

Trà tuyết san, chè tuyết san: một cách viết khác của từ “shan”.

Trà shan tuyết cổ thụ, chè shan tuyết cổ thụ: ý nói về cây trà trên núi lâu năm.

Trà shan tuyết Hà Giang, chè shan tuyết Hà Giang: vùng trà shan tuyết nổi tiếng nhất Việt Nam.

Trà / chè shan tuyết Suối Giàng, Yên Bái, Tà Xùa: chỉ loại trà shan tuyết ở các vùng trà đó.

Các vùng chè Shan tuyết nổi tiếng nhất Việt Nam

Hiện nay, theo ghi nhận, có 6 tỉnh miền núi Tây Bắc có loại trà tuyệt hảo này: Hà Giang, Lào Cai, Yên Bái, Sơn La, Điện Biên Và Hòa Bình. Trong 6 vùng này, Sơn La và Yên Bái là nơi cho ra những loại trà Shan tuyết nổi tiếng nhất.

Trà shan tuyết Hà Giang – nơi sở hữu vùng trà Shan tuyết cổ thụ chất lượng tốt nhất Việt Nam

Những năm 2009 trở về trước,  ở Việt Nam chỉ thịnh hành các loại trà xanh truyền thống như Trà Thái Nguyên, Trà Sen, Trà Lài , Trà Ô Long… Còn trà cổ thụ vẫn còn là loại trà rất lạ lẫm. Những người mê trà còn thường hay tìm mua các loại trà nhập từ Trung Quốc về để thưởng thức vì thích cái hương thơm thanh thanh và vị trà nhẹ nhàng. Cái mà các loại trà xanh Việt Nam hồi ấy gần như không có được.

Trong vài năm trở lại đây, trà Shan Tuyết nổi lên như một hiện tượng, và được những người sành trà tìm kiếm bởi chất lượng và sự tinh tế trong hương vị. Trà Shan Tuyết của Trà Việt được thu hái ở vùng trà Hà Giang – nơi có độ cao khoảng 2400m. Với độ cao này, vùng đất Hà Giang luôn có sương phủ quanh năm với những rừng trà cổ thụ rộng lớn. Nơi đây cho ra đời loại trà Shan Tuyết có chất lượng và hương vị vượt trội.

Vùng nguyên liệu chè Shan tuyết cổ thụ của nhà Hacoocha tại Hà Giang (ảnh: Hacoocha)

Shan Tuyết Tà Xùa – Sơn La

Mọc hoang dã dọc theo những triền núi và đỉnh núi ở độ cao 1800m của vùng đại ngàn cách huyện Bắc Yên 14 km, những đồi chè Shan Tuyết ở Tà Xùa cao 2- 20m và có mộ hương vị riêng mà không cây trà nào ở vùng khác có được.

Loại trà này đặc biệt quý hiếm vì sản lượng mỗi năm chỉ khoảng vài trăm kg. Nhờ có khi hậu đặc biệt, 4 mùa rõ rệt trong một ngày, chênh lệch nhiệt độ ngày và đêm lớn mà trà cổ thụ Shan Tuyết Tà Xùa có những nét rất riêng: vị chát rất thanh và dư vị ngọt kéo dài. Trà shan tuyết Tà Xùa không chỉ được ưa chuộng bởi những người uống trà lâu năm mà còn được công chúng trong và ngoài nước đánh giá cao. Shan Tuyết trà thuộc Top 6 loại trà ngon nhất thế giới.

Shan Tuyết Sùng Đô – Yên Bái

Được mệnh danh là “quê hương, nơi phát tích của cây trà trên thế giới”, vùng đất này hiện còn lưu giữ rừng trà cổ thụ ở độ cao 900-1400m với trên 84000 cây lão trà hoang dã. Người H’mong ở đây từ xưa đã trồng trà trong rừng sâu và coi đây như một thứ cây thuốc, như một tín ngưỡng linh thiêng mà tổ tiên họ truyền lại, vì vậy nên cây trà ở đây không hoàn toàn là hoang dã. Với khí hậu riêng biêt, độ nắng nhiều quanh năm, trà ở đây có vị chát nhiều, để lại ấn tượng sau khi uống. Đây là loại trà được những người uống trà lâu năm, ví dụ như người miền Bắc, rất ưa chuộng.

Công dụng của chè Shan tuyết cổ thụ

Trà Shan Tuyết có rất nhiều công dụng khác nhau đối với sức khoẻ con người. Tuy nhiên, công dụng nổi bật nhất của loại trà này là giúp tăng cường hệ thống miễn dịch, thường được gọi là đặc tính chống ung thư.

– Với thành phần giàu khoáng chất, đặc biệt là các vitamin nhóm A, C,… uống trà Shan Tuyết cổ thụ mỗi ngày giúp kháng viêm, chống nhiễm trùng, đồng thời ngăn ngừa và đẩy lùi các dấu hiệu lão hóa da, tóc,…

– Hàm lượng EGCG dồi dào trong trà Shan Tuyết cổ thụ có khả năng chống lại quá trình oxy hóa, ngăn chặn sự hình thành cùng như ức chế quá trình phát triển của các gốc tự do gây ung thư.

– Tốt cho người mắc các bệnh về tim mạch, huyết áp, loại bỏ cholesterol, ổn định hàm lượng đường huyết, giúp máu lưu thông tốt hơn và ngăn ngừa đột quỵ,…

– Chứa Theobromine và Theophylin, có tác dụng thúc đẩy tốc độ của quá trình bài tiết, giúp nhanh chóng loại bỏ những chất độc tích tụ trong cơ thể, ví dụ như caffeine.

– Hỗ trợ hoạt động của hệ tiêu hóa, giúp đốt cháy các chất béo dư thừa từ đó giúp giảm cân nhanh chóng.

– Trà Shan Tuyết hỗ trợ duy trì một hệ miễn dịch khoẻ mạnh, ngăn ngừa tổn thương tế bào, protein chống vi khuẩn cao hơn ở những người hay uống trà.

Trà Shan tuyết có rất nhiều công dụng tuyệt vời cho sức khỏe! (ảnh: Hacoocha)

Ngoài ra, loại trà này cũng giúp bạn tăng sự tỉnh táo và tập trung. Vậy nên bạn hãy uống trà mỗi ngày để có một cơ thể khỏe mạnh và tinh thần minh mẫn nhé.

Xem thêm: 6 lợi ích tuyệt vời của việc uống trà!

Cách pha trà Shan tuyết cổ thụ ngon chuẩn vị

Để có một ấm trà Shan tuyết cổ thụ thì không có gì phức tạp. Nhưng để trà thơm, ngon, chuẩn vị thì người pha trà cũng cần tuân thủ một số quy tắc nghiêm ngặt. Có những điều bạn bắt buộc phải làm theo, có những điều bạn có thể biến tấu nhằm tạo sự đa dạng cũng như phù hợp với khẩu vị của mình. Trong đó, “bí quyết” cơ bản nhất để pha trà Shan tuyết cổ thụ ngon nằm trong 3 yếu tố: nhiệt độ nước, lượng trà và thời gian hãm.

Nhiệt độ nước 

Nhìn chung, nhiệt độ để pha trà Shan tuyết cổ thụ khuyên dùng thông thường sẽ ở mức 85 – 90 độ C. Tùy mỗi phẩm trà, mỗi dòng trà ta sẽ có một sự điều chỉnh ở mức nhất định, đồng thời cũng tùy thuộc vào sở thích của cá nhân.

Thời gian hãm

Thời gian hãm trà được tính bằng giây. Đối với các dòng trà Shan tuyết của Hacoocha, thì thời gian hãm trà trung bình sẽ tầm 45 – 60s, và điều chỉnh cụ thể cho từng phẩm trà – dòng trà nhất định.

Căn chỉnh lượng trà

Một tỉ lệ trà mà các quý trà hữu có thể bắt đầu thử là 5-8g trà cho một ấm trà 150ml, sử dụng cho tối đa 4-6 người, sau đó điều chỉnh dựa vào nhu cầu thực tế nếu cần thiết.

Lựa chọn trà có chất lượng cao

Bên cạnh 3 yếu tố về kỹ thuật, thì phẩm trà được lựa chọn để pha cũng đóng vai trò rất quan trọng.

Để có được trải nghiệm thưởng trà tốt nhất, quý trà hữu nên chọn lựa các phẩm trà có chất lượng cao. Trong đó, những phẩm trà nằm trong Bộ sưu tập Trà Shan tuyết cổ thụ của nhà Hacoocha chắc chắn sẽ là sự lựa chọn tốt nhất dành cho bạn.

Pha trà Shan tuyết cổ thụ đúng cách (ảnh: Hacoocha)

Xem thêm: Cách pha trà Shan tuyết cổ thụ ngon tuyệt hảo tại đây.